Środa Śląska to niewielka miejscowość w pobliżu Wrocławia. W średniowieczu była dość ważnym miastem na szlaku handlowym prowadzącym z Niemiec do Krakowa i dalej do Rosji, dziś po dawnej świetności nie zostało zbyt wiele. O tamtych czasach przypomina najbardziej skarb średzki, czyli odnalezione przypadkiem w drugiej połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku kosztowności i monety pochodzące właśnie ze średniowiecza. Co można podziwiać dziś w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej?
Skarb średzki odkryto, jak to często w takich sytuacjach bywa, odnaleziony został zupełnie przypadkowo. W 1985 roku, w trakcie kopania fundamentów pod centralę telefoniczną, robotnicy znaleźli gliniany dzban wypełniony starymi monetami. Zawartość znaleziska została przewieziona do Wrocławia i można ją było oglądać w Muzeum Archeologicznym. Dzban zawierał 3771 srebrnych monet – groszy praskich i groszy miśnieńskich. Na miejscu znalezienia nie prowadzono jednak żadnych prac archeologicznych.
Drugą część skarbu wykopano w 1988 roku również zupełnie przypadkowo podczas ostatecznej rozbiórki kamienicy przy ulicy Daszyńskiego 14, gdzie poprzednio odkryto srebrne monety. Znalezisko to było znacznie bardziej okazałe, składało się z elementów koronacyjnych i innych klejnotów. Opieszałość władz w podjęciu oficjalnych prac wykopaliskowych sprawiła, że na miejscu pokazało się wielu poszukiwaczy amatorów, którzy, jak do dziś dnia się powszechnie uważa, przywłaszczyli sobie sporo z ukrytych w piwnicach kamienicy klejnotów. Policja wciąż jeszcze poszukuje fragmentów skarbu średzkiego, w 2005 roku odzyskano kolejne części skarbu – fragmenty korony i pierścień biskupi. Nadal jednak nie jest to całość tego, co wówczas zostało rozgrabione.
Na skarb średzki składa się kilka tysięcy monet i zbiór klejnotów. Wśród nich najcenniejsza jest złota korona, prawdopodobnie należąca do Blanki de Valois, żony cesarza Karola IV Luksemburskiego. Naukowcy ustalili, że została ona wykonana przez sycylijskich złotników prawdopodobnie w końcu XIII wieku. Obok korony można również dziś podziwiać dwie pary złotych zawieszek do uszu, kolista zapona, dwa pierścienie i złoty sygnet, a także zapinka wykonana ze złotego drutu. Całość można podziwiać w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej.